Radio Chikuni

Chikuni to rolnicza osada położona w południowej prowincji Zambii, 30 kilometrów od miasta Monze. To właśnie tu przed ponad stu laty, w 1905 roku, powstała pierwsza placówka misyjna w tym regionie Afryki. Założył ją o. Józef Moreau SJ. Dzisiaj na tym skrawku zambijskiej ziemi, w samym środku buszu, funkcjonują szkoły podstawowe, szkoła średnia i college dla nauczycieli. Jest także misyjny szpital i rozgłośnia radiowa. Obecnie parafię podzieloną na 21 stacji misyjnych, w których działa 170 Małych Wspólnot Chrześcijańskich, prowadzą dwaj polscy jezuici.

STUDIO RADIA CHIKUNI

Radio

Pomysł zbudowania radia i uruchomienia rozgłośni na początku wydawał się zupełnie szalony. Potrzebne były duże pieniądze i zaangażowanie wielu osób. Pomoc przyszła od Misji Jezuickiej oraz wielu innych organizacji. Całe przedsięwzięcie zorganizowali o. Tadeusz Świderski oraz o. Andrzej Leśniara. Trzeba było zacząć od zera. Od wykopania fundamentów pod budynek radia, sprowadzenia elektronicznego sprzętu i stworzenia zespołu dziennikarzy, w skład którego wchodzą miejscowi katolicy wykształceni w tutejszych szkołach. Miało to być bowiem radio tworzone przez lud Batonga dla ludu Batonga.

Radio ruszyło w październiku 1999 roku. Radio, dzięki zbudowaniu 70-metrowego przekaźnika, jest słyszane nie tylko w całej Chikuni, lecz także w czterech sąsiadujących parafiach oraz w miastach Monze, Mazabuka i Choma. Radio dociera do ludzi, którzy od pokoleń żyją na swojej suchej i jałowej ziemi, a ich byt zależy od obfitości opadów w porze deszczowej.

Większość programów nadawana jest w lokalnym narzeczu tonga. Audycje podejmują problemy, którymi żyją zwykli ludzie, upowszechniają wiedzę na temat uprawy ziemi, zdrowia, odżywiania, AIDS, edukacji, kultury, rodziny, młodzieży, promują lokalną kulturę i miejscowe talenty. Radio stało się neutralnym forum, dzięki któremu ludzie mogą otwarcie dyskutować o tematach tabu: działaniu szamanów, zawłaszczaniu przez nich mienia zastraszonych przez czary mieszkańców wiosek, nadużywaniu seksualnym młodych dziewcząt itp. Radio zajmuje się również rozrywką. Szczególnie ważną rolę spełnia w ocalaniu od zapomnienia miejscowej tradycji, zwłaszcza muzyki, która w Afryce pełni funkcje przekazywania tradycji i mądrości przodków.

Radio ciągle się rozwija, pojawiają się nowe programy, które zyskują żywy odzew wśród odbiorców. W każdej z 21 stacji misyjnych działa „zbieracz wiadomości”, który nie tylko dostarcza informacji, lecz także gromadzi opinie i sugestie na temat programu, stylu prowadzenia audycji, zachęca do uczestnictwa w nich.

ZAKOŃCZENIE ROKU W JEDNEJ ZE SZKÓŁ RADIOWYCH

Szkoła dla wszystkich

Blisko 80 procent dzieci w parafii nie jest w stanie dotrzeć do szkół w swoim rejonie. Niektóre musiałyby pokonać 50 kilometrów dziennie, inne mimo młodego wieku, zatrudniane są przy transporcie towarów lub pracują na roli. Dlatego radio w porozumieniu z Ministerstwem Edukacji zorganizowało nauczanie „w eterze”. Dzieci zbierają się wokół radia na dynamo lub nakręcanego na korbę (w buszu nie ma prądu) i pod opieką wolontariusza uczestniczą w lekcji. Dorosły opiekun (mentor) pomaga również odrabiać zadania i przygotowywać się do zajęć. Od jego zaangażowania bardzo dużo zależy. Pracując jako ochotnik, działa na rzecz swojej wspólnoty.

Jezuici wielką wagę przykładają do zaangażowania Zambijczyków w sprawy swojej wioski i wspólnoty parafialnej. Najlepsi mentorzy otrzymują nagrody rzeczowe, raz w miesiącu uczestniczą w spotkaniach szkoleniowych, które mają im pomóc w dobrym wypełnianiu pełnionej przez siebie funkcji. W 21 ośrodkach uczy się 912 uczniów pod opieką 63 mentorów w 43 klasach. Dzieci osiągają dobre wyniki, wiele z nich zajmuje najwyższe lokaty na egzaminach państwowych. Poszczególne roczniki mają jednak roczne przerwy w nauczaniu, ponieważ brakłoby czasu antenowego, by zapewnić stałą edukację wszystkim dzieciom. Potrzebny byłby nowy nadajnik i uruchomienie kanału nadającego tylko programy szkolne.

NAUCZYCIELE SZKOŁY RADIOWEJ

Radio Chikuni wygrywa

Dziennikarz Radia Chikuni zwyciężył w konkursie na najlepszy reportaż, zorganizowanym przez światową organizację wszystkich katolickich radiostacji w Afryce. Mazuba Mwiinga otrzymał tę prestiżową nagrodę za program radiowy, który został przetłumaczony na język angielski.

O. Andrzej Leśniara SJ